Het evangelie naar Marcus

De gezichtshoek van waaruit Marcus schrijft, beschrijft de Here vooral als de dienstknecht van God. Het Marcusevangelie is een kort, krachtig en goed te begrijpen evangelie. (Zie verder het voorgaande gedeelte over ‘Het evangelie naar Mattheüs’, onder ‘Algemeen’.)

Schrijver en ontstaan

De schrijver heet Marcus. Deze (Latijnse) naam betekent: ‘Beschaafd’; ook mogelijk: hamer. Marcus heeft zijn naam niet vermeld in het evangelie dat zijn naam draagt. Marcus behoorde niet tot de twaalf apostelen. In 1 Petrus 5:13 noemt Petrus hem “mijn zoon”. Dit wijst erop dat Marcus door Petrus tot geloof was gekomen en daarom diens ‘geestelijke’ zoon was. Sommigen menen dat deze evangeliebeschrijving waarschijnlijk is opgetekend rond 63 na Christus. Mogelijk deed Marcus dat vanuit de mond van Petrus.

Naast zijn Latijnse (bij)naam droeg hij ook een Hebreeuwse naam: Johannes. Voorzover we in de Schrift kunnen nagaan, heeft Marcus een veelbewogen leven gehad. Zoals gezegd was hij waarschijnlijk een geestelijke zoon van Petrus. We zien de naam Marcus dan ook voor het eerst vermeld in verband met Petrus (bij diens bevrijding uit de gevangenis, Hand. 12:12). Kolossenzen 4:10 noemt Marcus een neef van ‘Barnabas’. Vanuit Jeruzalem gaat hij samen met Barnabas en Paulus (toen nog Saulus) mee naar Antiochië (Hand. 12:25) en daarna ook mee op de eerste zendingsreis van Paulus en Barnabas. Hij scheidde zich echter van deze twee apostelen af (Hand. 13:13). Dit zou later de reden zijn van een verbittering tussen Paulus en Barnabas, toen deze zijn neef opnieuw wilde meenemen (Hand. 15:38-39). Marcus ging naar Cyprus en blijkt enige tijd later dus in Babel te zijn (1 Petr. 5:13).

Nog weer later bevindt hij zich bij Paulus in Rome gedurende diens gevangenschap aldaar (Kol. 4:10 en Flm. 24). Ook in Paulus’ laatste brief en tijdens zijn tweede gevangenschap in Rome schrijft Paulus over Marcus (2 Tim. 4:11) en is hij inmiddels een waardevolle medewerker van de apostel.

Marcus’ leven laat eigenlijk een beeld zien van hoe het kan gaan met iemand die in de huidige genadetijd tot geloof komt. Al kom je niet direct door Paulus’ boodschap tot geloof en kan er soms zelfs sprake zijn van enige verbittering ten opzichte van de bediening van deze apostel, uiteindelijk kom je toch – in de overdrachtelijke zin van het woord – bij hem in de gevangenschap terecht. Namelijk: bij de erkentenis van de waarheid voor de huidige tijd (aangaande het geheimenis van Christus, zoals dat in Paulus’ gevangenschap bekendgemaakt is).

Doel en bestemming

Het Marcusevangelie lijkt de nadruk te leggen op de Here Jezus Christus als de door God aangestelde Knecht, de Knecht des HEREN. Hij wordt in dit evangelie slechts enkele keren aangesproken met Heer: hoofdstuk 7:28 en 9:24 (alleen Statenvertaling). In de andere evangeliën gebeurt dit veel vaker. Marcus beschrijft de daden en woorden van deze Knecht slechts kort; hij laat een geslachtsregister zelfs geheel buiten beschouwing.

Evenals dat bij het Mattheüs evangelie het geval is met betrekking tot het koningschap, geldt ook hier dat de Heiland in de eerste plaats voor Zijn volk kwam als de lijdende Knecht des HEREN. Daarom beschrijft ook dit evangelie de boodschap aangaande de Zoon van God in de eerste plaats voor Zijn volk Israël. Tegelijk ontdekken we in dit evangelie weinig aanhalingen uit het Oude Testament. Voorzover de lezers uit Israël voortkwamen, waren zij naar het lijkt niet goed bekend met de ‘Schriften’.