Algemeen
De brief aan de Galaten kunnen we zien als een soort ‘kleine Romeinenbrief’. Dat wil zeggen: Veel van wat Paulus later in de Romeinenbrief schrijft, vinden we in beginsel al terug in de Galatenbrief. Daarbij denken we vooral aan het verschil tussen het leven uit de Geest en het leven uit het vlees. Onder dit laatste brengt Paulus ook de pogingen van mensen om door werken der wet gerechtvaardigd te worden. ‘Dat komt uit het vlees voort en gaat dus in tegen de Geest’, zegt de apostel als het ware. En zo kunnen we eigenlijk ook zeggen dat het in de Galatenbrief – evenals in een aantal hoofdstukken in de Romeinenbrief – gaat om ‘wet of genade’.
Schrijver, ontstaan en bestemming
Het openingsvers van de brief laat ons zien dat de brief door Paulus geschreven is en volgens hoofdstuk 6:11 deed hij dat “eigenhandig” en in “grote letters”.
Het tweede wat duidelijk wordt uit de beginverzen is dat hij schreef aan de “gemeenten van Galatië” (vs. 2). Volgens Handelingen 16:6 ging Paulus tijdens zijn tweede zendingsreis door het “Frygisch-Galatische land”. Dit gebied bevond zich centraal in Asia (het tegenwoordige Turkije). Volgens datzelfde vers verhinderde de Heilige Geest Paulus en Timotheüs het Woord daar te spreken. Mogelijk heeft dit iets te maken met de lichamelijke toestand van Paulus toen hij daar de eerste maal was (zie Gal. 4:13 en 14). In die – waarschijnlijk korte – tijd heeft hij hen het evangelie verkondigd; hij moest echter al gauw door naar Mysië, een gebied helemaal in het westen van Turkije. Feit is dat wanneer er voor de tweede maal – namelijk tijdens zijn derde reis – sprake is van een bezoek van Paulus aan de Galaten er discipelen zijn, die versterkt moesten worden (Hand. 18:23). Dat zij ‘vruchten’ waren van Paulus’ verkondiging moge blijken uit Galaten 4:19, waar hij ze als zijn “kinderen” omschrijft. Na zijn reis “door de bovenlanden” (Hand. 19:1), waarbij hij de discipelen in Galatië dus versterkte, kwam Paulus te Efeze, waar hij in totaal drie jaren verbleef (Hand. 20:31) en vanwaar hij de brief aan de Galaten schreef. Dit brengt ons op het jaar 57/58 als moment waarop de brief geschreven is.
Structuur
A. 1:1-5 Briefstijl en groet.
B1. 1:6-2:14 Bezorgdheid.
C1. 2:15-4:11 Leerstellige correctie.
B2. 4:12-20 Bezorgdheid.
C2. 4:21-6:10 Leerstellige correctie.
B3. 6:11-14 Bezorgdheid.
C3. 6:15 Leerstellige correctie.
A. 6:16-18 Briefstijl en lofzegging.
Doel en inhoud
Zoals uit de structuur wel duidelijk wordt, was er bij Paulus veel bezorgdheid. Deze zorg had vooral betrekking op het geloofsleven van de Galaten. Door de invloed van het Judaïsme (waarbij men de gelovigen weer onder de wet wilde brengen) sprak Paulus de vrees uit: “Gij zijt begonnen met de Geest, eindigt gij nu met het vlees?” (hfdst. 3:3). Maar vóór Paulus inhoudelijk op de zaak ingaat, zien we in het begin van de brief al hoe dramatisch de situatie onder de Galaten is, want de apostel gaat eerst uitgebreid in op zijn apostelschap. De toon wordt wat dit betreft al gezet in het eerste vers van de brief: “… een apostel, niet vanwege mensen, noch door een mens, maar door Jezus Christus, en God, de Vader …”. En zie ook hoofdstuk 1:12, 17 en 20. Blijkbaar was het de manier van zijn tegenstanders om twijfel te zaaien over het apostelschap van Paulus. En als er geen vertrouwen is, is de basis om dingen over te brengen eigenlijk al weg. En het lijkt alsof de apostel vanuit die angst en zorg zijn brief schrijft. Het ‘geloofsschip’ van de Galaten was zinkende. Iets van dit alles proeven we in de volgende verzen – en leest u ze maar na in uw Bijbel: hfdst. 1:6, 10 en 11; 3:1-4; 4:9-11, 16-20; 5:13 en 6:7.
Paulus wisselde de gedeelten waarin hij zijn bezorgdheid uitte, af door te schrijven hoe het allemaal leerstellig in elkaar zat voor de Galaten. Maar waar er geen vertrouwen is, wordt de waarheid van Gods Woord niet meer gelooft.
Gaat het in deze brief over Geest en wet dan is daar feitelijk sprake van het nieuwe en het oude verbond. De Galatenbrief werd immers ook in de tijd van de start van het nieuwe verbond geschreven. We weten uit historische bronnen dat er zich destijds in Galatië een grote en welvarende kolonie bevond van mensen die voortkwamen uit het oude bondsvolk van God. En natuurlijk was hen, in overeenstemming met de Handelingentijd, verkondigd dat zij hun plaats in de verbondsrelatie met God moesten innemen. Maar dit voor Israël geweldige evangelie werd tenietgedaan door mensen die hen in verwarring brachten en het evangelie van Christus verdraaiden (hfdst. 1:7), die hen als het ware betoverden (hfdst. 3:1), die hen buiten de genade wilden plaatsen (hfdst. 4:17), die hen in de weg kwamen (hfdst. 5:7).
Zonder het noodzakelijke vertrouwen kon Paulus de Galaten niet meer wijs maken, dat men slechts uit het geloof van (zoals het tot tweemaal toe letterlijk in Gal. 2:16 staat) Christus gerechtvaardigd kan worden
Kerntekst
“Gij zijt los van Christus, als gij door de wet gerechtigheid verwacht; buiten de genade staat gij” (hfdst. 5:4).
Theologisch thema´s
De centrale boodschap in deze brief is dat iemand alleen door het geloof gered kan worden. Gered zijn betekent vrij zijn. Verlost worden alleen door het geloof, is de kern van het evangelie. Als voorbeeld van redding door het geloof noemt de apostel Paulus de aartsvader Abraham. Zo, en niet anders, heeft GOD de verlossing voor de mensheid ingericht. Christus Jezus sterft, zodat de mens zijn verlossing niet hoeft te verdienen. Wie gelooft, wordt bevrijd. Vrij van de straf op de zonde, van de wet, van kwade machten en van zichzelf. Deze boodschap opent voor de mens de mogelijkheid naar een zinvol en blij leven (5:22-23). Een leven in:
* Liefde,
* Blijheid,
* Vrede,
* Lankmoedigheid,
* Vriendelijkheid,
* Goedheid,
* Trouw,
* Zachtmoedigheid,
* Zelfbeheersing.
Zo’n mens kan voor anderen leven, hen liefhebben en hun last dragen. De vrijheid om te leven naar de wil van GOD en anderen de dienen in de kern van het leven van een christen.
De apostel Paulus beargumenteert uitvoerig de redding en bevrijding door het geloof. De apostel laat zien dat hij als apostel met autoriteit spreekt, dat de opgestane Christus Jezus hem de waarheid heeft geopenbaard en dat zijn verkondiging van het evangelie overeenstemt met dat van de andere apostelen in de christengemeente te Jeruzalem. Het stemt overeen met het Oude Testament en de Heilige Geest bevestigt de waarheid ervan door wonderen te verrichten. Wanneer iemand daartegenin gaat, moet oppassen dat die niet tegen God vecht. Wat een mens zaait, zal deze oogsten. Een leven van geloof brengt eeuwig leven voort. Een leven van kwaad en zelfzucht brengt eeuwig dood voort.
